Ένα δίκτυο εγκεφάλου για τον αλκοολισμό;

Ο αλκοολισμός, που ονομάζεται επίσης AUD (διαταραχή χρήσης αλκοόλ) είναι μια εξουθενωτική διαταραχή που οδηγεί σε ένα ευρύ φάσμα ψυχικών και φυσιολογικών προβλημάτων υγείας. Κατά μέσο όρο, ο αλκοολισμός μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά 10 χρόνια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 88.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από αιτίες που σχετίζονται με το αλκοόλ (National Institute on Κατάχρηση αλκόολ και αλκοολισμός [NIAAA] Γεγονότα και στατιστικές για το αλκοόλ).

Παρά την υψηλή δημόσια σημασία του AUD, δεν είναι ακόμη καλά κατανοητό γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν AUD και άλλοι όχι. Σύμφωνα με το NIAAA, το 86,3% των Αμερικανών ηλικίας άνω των 18 ετών έπιναν αλκοόλ σε κάποιο σημείο της ζωής τους και το 70,1% έπιναν το λιγότερο έτος (NIAAA Αλκοόλ Γεγονότα και στατιστικά στοιχεία). Αυτό δείχνει ότι πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν κρύα μπύρα ή ένα ποτήρι λευκό κρασί κάθε τόσο. Η συντριπτική πλειοψηφία, ωστόσο, δεν αναπτύσσουν AUD. Σύμφωνα με το NIAAA, το ποσοστό των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες με AUD είναι 5,7% (NIAAA Αλκοόλ Γεγονότα και στατιστικά στοιχεία).

Ενα νέο νευροεπιστήμη μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτήν την εβδομάδα στο διάσημο επιστημονικό περιοδικό Επιστήμη τώρα ρίχνει φως σε έναν μηχανισμό που θα μπορούσε ενδεχομένως να εξηγήσει γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν AUD αλλά οι περισσότεροι δεν (Siciliano et al., 2019). Οι άνθρωποι δεν ανέπτυξαν AUD από μέρα σε μέρα. Συνήθως, πρόκειται για μια σταδιακή διαδικασία, στην οποία κάποιος αρχίζει να πίνει αλκοόλ άνετα όπως η πλειονότητα των άλλων ανθρώπων, αλλά στη συνέχεια συνηθίζει να καταναλώνει καταναγκαστικά. Η καταναγκαστική κατανάλωση αλκοόλ σημαίνει ότι κάποιος συνεχίζει να πίνει αλκοόλ, παρόλο που αντιμετωπίζει αρνητικές συνέπειες, π.χ. απώλεια θέσεων εργασίας ή συντρόφων. Θεωρείται σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη του AUD.

Στη μελέτη των Siciliano et al., (2019) οι επιστήμονες διερεύνησαν τη νευροβιολογία στην οποία βασίζεται η καταναγκαστική κατανάλωση αλκοόλ σε ποντίκια. Στη μελέτη, τα ποντίκια έπρεπε να αντιδράσουν σε έναν τόνο για να έχουν πρόσβαση στο αλκοόλ. Μετά από μερικές ημέρες, μια πικρή ουσία προστέθηκε στο αλκοόλ, καθιστώντας την εμπειρία γεύσης πολύ δυσάρεστη. Με αυτόν τον τρόπο οι επιστήμονες θα μπορούσαν να παρατηρήσουν ποια ζώα θα έπιναν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ παρά τις αρνητικές συνέπειες. Όπως και στους ανθρώπους, τα ποντίκια έδειξαν μεγάλες διαφορές στις συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ. Οι επιστήμονες ταξινόμησαν τα ποντίκια σε τρεις ομάδες:

· «Χαμηλοί πότες»: ποντίκια που δεν έπιναν πολύ αλκοόλ με ή χωρίς την πικρή γεύση

· «Υψηλοί πότες»: ποντίκια που έπιναν πολύ αλκοόλ εάν δεν ήταν πικρό, αλλά μείωσαν το πόσιμο τους όταν αντιμετώπιζαν αρνητικές συνέπειες

· «Καταναγκαστικοί πότες»: ποντίκια που έπιναν πολύ αλκοόλ, ανεξάρτητα από το αν αντιμετώπιζαν αρνητικές συνέπειες ή όχι

Οι επιστήμονες απλώς διερεύνησαν ένα εγκεφαλικό δίκτυο μεταξύ του φλοιού και του εγκεφαλικού στελέχους, προκειμένου να προσδιορίσουν εάν θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ορισμένα ποντίκια δείχνουν καταναγκαστική κατανάλωση ενώ άλλα όχι. Οι δύο βασικές δομές του εγκεφάλου που εμπλέκονταν στο δίκτυο ήταν ο μεσαίος προμετωπιαίος φλοιός (mPFC) και ο γκρι περικοαγωγός (PAG) στο στέλεχος του εγκεφάλου. Το mPFC είναι μια φλοιώδης δομή του εγκεφάλου που ελέγχει την αποφυγή αρνητικών ερεθισμάτων, π.χ. θα πρέπει να ξεκινήσει μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ ενόψει αρνητικών συνεπειών. Το PAG εμπλέκεται στην αντίδραση σε αρνητικά γεγονότα και έχει συνδεθεί με τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν στην απόσυρση αλκοόλ. Αυτές οι δύο περιοχές του εγκεφάλου συνδέονται και οι επιστήμονες υπέθεσαν ότι λειτουργικά ελλείμματα σε αυτό το εγκεφαλικό δίκτυο θα μπορούσε να είναι ένας λόγος για τον οποίο ορισμένα άτομα αναπτύσσουν μια καταναγκαστική συνήθεια κατανάλωσης αλκοόλ, αλλά οι περισσότεροι δεν. Για να δοκιμάσουν αυτήν την υπόθεση, χρησιμοποίησαν απεικόνιση ασβεστίου κυτταρικής ανάλυσης, μια νευροεπιστημονική μέθοδο για την απεικόνιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε ποντίκια.

Τα αποτελέσματα ήταν αρκετά εντυπωσιακά: Ακόμα και όταν τα δεδομένα από την πρώτη συνεδρία στην οποία τα ζώα δεν είχαν ταξινομηθεί οποιαδήποτε ομάδα αναλύθηκε, υπήρχε μια ισχυρή διαφορά μεταξύ των ομάδων «καταναγκαστικών πότες» και των «χαμηλών πότες» ποντίκια. Οι «καταναγκαστικοί πότες» έδειξαν περισσότερες ανασταλτικές απαντήσεις στο δίκτυο mPFC-PAG από τους «χαμηλούς πότες». Έτσι, ήδη στο στα πρώτα στάδια του πειράματος, η εγκεφαλική δραστηριότητα ήταν προγνωστική για το αν ένα ζώο θα ανέπτυξε αργότερα μια καταναγκαστική κατανάλωση συνήθεια.

Οι επιστήμονες στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τη φωτοαναστολή, μια νευροεπιστημονική τεχνική για την αναστολή της δραστηριότητας ενός συγκεκριμένου εγκεφαλικού δικτύου. Θα μπορούσαν να δείξουν ότι εάν αναστέλλουν το εγκεφαλικό δίκτυο mPFC-PAG, τα ποντίκια άρχισαν να αναπτύσσουν μια καταναγκαστική συνήθεια κατανάλωσης αλκοόλ.

Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το εγκεφαλικό δίκτυο mPFC-PAG είναι ζωτικής σημασίας όσον αφορά το εάν ένα ζώο ανέπτυξε μια καταναγκαστική συνήθεια κατανάλωσης αλκοόλ. Η υψηλότερη αναστολή του δικτύου στους καταναγκαστικούς πότες υποδηλώνει ότι διαταράσσεται η φυσιολογική λειτουργία αυτού του δικτύου για τον τερματισμό της συμπεριφοράς ενόψει των αρνητικών συνεπειών. Αυτό έχει σημαντικές συνέπειες για την κατανόηση του AUD στους ανθρώπους καθώς υπογραμμίζει τη σημασία της περαιτέρω διερεύνησης αυτού του συγκεκριμένου δικτύου σε ανθρώπους ασθενείς που πάσχουν από AUD - ελπίζουμε ότι συμβάλλουν στην ανάπτυξη νέων και καλύτερων στρατηγικών θεραπείας και πρόληψης στο του ανθρώπου.